Beslenme

9/4/2018
Okulda da Sağlıklı Beslenme - Öğrencilerin Beslenme Çantası

Beslenme, canlıların en temel gereksinimlerinden biridir. Özellikle çocukluk çağında kazanılan beslenme alışkanlıkları yaşam boyu süreceği için büyük önem taşır. Çocuklarda beslenme çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Okul çağı, çocuğun toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak girdiği bir dönemdir. Okul öncesi çağda çocuğun beslenme alışkanlıklarını aile etkilerken, okul çağında arkadaşlar, televizyon gibi çevresel etkenler etkilemeye başlar.  Çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için çocuğun, ailenin ve okul yönetimindeki kişiler ile öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri önemlidir.

Çocukların büyük çoğunluğu kahvaltıyı atlayarak okula gider. Gece boyu açlıktan sonra, vücudu ve beyni güne başlamak için acil olarak enerjiye gereksinim duyduğundan kahvaltı yapılmadığı takdirde dikkat daha çabuk dağılır, baş ağrısı ve yorgunluk oluşabilir. Yapılan araştırmalar iyi kahvaltı yapan öğrencilerin daha başarılı olduklarını ortaya çıkarmıştır. Yeterli enerji ve besin öğelerini sağlayan bir sabah kahvaltısında peynir ve yumurta, birkaç dilim ekmek, süt, pekmez veya marmelat, zeytin, domates, yeşil biber, salatalık, maydanoz veya meyve bulunmalıdır.  Çocukların öğünleri enerji ve besin öğeleri açısından yeterli ve dengeli olmalıdır. Aynı öğünde dört temel besin grubundan yiyecekler bulunmalıdır. Çocukların besinsel ihtiyaçlarını karşılamak için ihtiyaç duydukları yiyecekler değişik şekillerde sunulabilir veya yemek istemediği yiyecekler benzer nitelikte olan başka yiyeceklerle değiştirilebilir. Örneğin, sebze yemeyi reddeden çocuğun beslenme çantasına konulan sandviçler, domates, biber, maydanoz gibi sebzelerle süslenebilir, börek ve poğaçaların iç malzemesine çeşitli sebzeler eklenebilir. Çocuk meyve yemek istemiyorsa meyveli kek, kurabiye veya pastalarla ona meyveler sevdirilebilir. Süt veya yoğurt sevmeyen çocuğa çeşitli meyvelerin püreleriyle (Örneğin; muz, çilek, şeftali) meyveli süt, yoğurt veya puding hazırlanabilir.  Sindirim rahatsızlıklarına ve zehirlenmelere yol açabileceği için dışarıda ve açıkta satılan yiyecekler tercih edilmemelidir. Çocukların okul kantininden aldığı yiyeceklerin ambalajlı olmasına, paketlerinin yırtık veya yıpranmış olmamasına, son kullanma tarihlerinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.

Beslenme çantasında olması gerekenler:

Süt, ayran veya yoğurt: Okul çağı çocukları kemik ve diş sağlığının gelişmesi için gerekli olan kalsiyumu özellikle hayvansal kaynaklı proteinlerden almalıdır. Ayrıca güçlü bir bağışıklık sistemi, sinir ve kas fonksiyonlarının gelişmesi, kanın pıhtılaşması ve besinleri enerjiye dönüştüren enzimlerin aktivitesi için de süt ve süt ürünlerinin tüketimi oldukça önemlidir. İdeal beslenme çantasında da en az 1 porsiyon UHT süt veya süt ürünleri bulundurularak okulda tüketimi sağlanmalıdır. UHT sütler kutuları açılmadığı sürece oda sıcaklığında güvenle saklanabilirler. (1 su bardağı süt = 240mg kalsiyum içerir.)

Meyve ve meyve suları: Mevsime uygun meyvelerin beslenme çantasına sürekli olarak konması çok önemlidir. Vitamin deposu olan meyveler, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir ve hasta olmalarını engeller. Sürekli olmamakla beraber taze sıkılmış meyve suları da beslenme çantasında bulundurulabilir. Ama sürekli olarak meyvenin kendisi yerine suyunu vermek, kan şekerini hızlı yükselteceği için çocuklarda zaman içinde insülin direnci ihtimalini tetikleyebilir. Meyvelerin kabuklarını soymamak ve doğramamak gerekir. Bu durum meyve tüketilene kadar meyvenin besin değerinde ciddi kayıplara sebep olabilir.

Kuru meyveler: Kuru meyveler (kuru kayısı, kuru incir, kuru üzüm, kuru erik, yaban mersini vb.) enerji verici özelliğinin yanı sıra okul çağı çocuklarının tatlı ihtiyacını da karşılar. Bu sayede çikolata, dondurma gibi basit şeker içeren gıdalara düşkün olan çocukların bu besinlere eğilimi azalır. Ayrıca kuru meyvelerin içinde bağışıklık sistemini destekleyen vitaminler, mineraller (demir, magnezyum, kalsiyum, fosfor) ve bolca lif bulunur. İçerdikleri demir sayesinde hemoglobin üretimine de yardımcı olurlar. Yalnız, çocukların tüketimi için miktarlara çok dikkat edilmelidir. Bir beslenme çantasında yaklaşık 1 avuç kadar kuru meyve bulundurulması idealdir.

Kuruyemişler: Çocukların beslenme çantasına ortalama 10-15 adet kuruyemiş koymak onların beslenmesini olumlu yönde etkiler. Özellikle fındık, badem, ceviz gibi besin değeri yüksek kuruyemişlerden her gün farklı birini koymak farklı yağ asitlerinin alımını destekler.

Sandviç çeşitleri: Evde hazırlanmış sandviçler çocuklar için hem keyifli hem de besleyici değeri yüksek, tüketimleri için güzel bir alternatiftir. Sandviç hazırlanırken içinde protein içeriği yüksek olan hayvansal bir gıda mutlaka bulundurulmalıdır. Örneğin; beyaz peynirli, kaşar peynirli, ton balıklı, ızgara tavuk veya köfteli sandviçler yanında sebze tüketimini de aynı anda sağlamak adına domates, yeşillik, marul, maydanoz, tere, roka ile birlikte hazırlanabilir. Beyaz ekmek yerine çavdar veya tam buğdaylı ekmek alternatifi daha sağlıklıdır.

Ev yapımı kekler: Çocukların dışarıda satılan şekerli gıdaları fazla tüketmeye meyilli olduğu okul çağı döneminde bu isteği bastırmak amacıyla evde kekler hazırlanabilir. Bu kekler çocuğun günlük enerji ihtiyacının karşılanması için katkı sağlar. Örneğin; havuçlu, tarçınlı, cevizli, ıspanaklı kekler, beslenme çantasına koyulursa besin değeri yükseltilebilir ve çocuğun yetişkinlik döneminde beslenmesi adına uygun damak tadı oluşumuna katkı sağlar.

Su: En önemli ve unutulmaması gereken şey çocukların beslenme çantasına su konulmasıdır. Böylece beslenmede su içme alışkanlığının oluşması sağlanmış olur.



Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Üye Girişi Yapın