Güneş yanıkları ile ilgili yapılan son araştırmalar güzellik için neleri riske attığımızı bir kez daha göstermiştir. Güneş ışınlarının D vitamini sentezi gibi olumlu etkileri de vardır ancak burada söz konusu olan aşırı UV ışını maruziyetidir. Son 15-20 yıldır ozon tabakasının incelmesi nedeniyle bu ışınlar deriye daha kolay ulaşmakta ve kansere neden olmaktadır. Yine UVA ve UVB tamiri mümkün olmayan DNA hasarına yol açmakta dolayısıyla güneş ışını hasarı birikici olduğundan çocukluk çağından itibaren olumsuz etkisi başlamaktadır. Çocuklukta bir kez bile güneş yanığı geçirmek, ileri yaşlarda deri kanseri riskini 3 kat artırmaktadır. ABD’de yapılan bir araştırmada, 15-20 yaş arasında 5 kere su toplamalı güneş yanığı geçirenlerde, en kötü cilt kanseri türü olarak tanımlanan melanom riskinin %80 arttığı görülmüştür.

Melanom çok hızlı ilerleyen, yaşamı en çok tehdit eden deri kanseri tipidir. Son yıllarda sıklığı her yıl %3 artmıştır. Melanom herkeste görülebilecek bir kanser türüdür.  Beyaz tenli, açık renk gözlü, kızıl saçlı kişiler, çocukluğunda ağır güneş yanıkları geçirenler, ailesinde deri kanseri öyküsü olanlar, organ nakli geçirmiş hastalar, uzun süre korunmasız güneş altında zaman geçirenler ve geçirmiş olanlar, uzun süreli güneşlenenler ve solaryuma girenler risk altındadırlar.

Melanom görülme riskini artıran temel faktör, güneş yani ultraviyole ışınlarıdır. Temel olarak, en yoğun olduğu zamanlarda güneşten korunmalısınız. Asla şezlongta güneşlenmemelisiniz.

Şunları unutmayın:

• 11 ve 3 arasındaki zamanı gölgede geçirin. Güneş ışığına maruz kalmayın.
• Yanmadığınızdan emin olun.
• Tişört, şapka ve güneş gözlüğü kullanın.
• Çocuklara özellikle dikkat etmeyi unutmayın.
• 15+ faktör güneşten koruyucu ürünler (güneş kremi-losyonu) kullanın.

Güneş kremlerini nasıl kullanalım?

Güneş kremleri, dışarı çıkmadan yarım saat önce uygulanmalı, ortalama 4 saatte bir yenilenmelidir. Günümüzde deri tipine, sağlıklı veya dermatolojik sorunları olanlara göre ve değişik formlarda (krem, losyon, spray, renkli) koruyucular mevcuttur. Bir deri hastalıkları uzmanına danışarak ürün seçmeniz yerinde olacaktır. Güneş koruyucular içinde organik, inorganik (titanyum dioksit, çinko oksit) kimyasallar bulunabilmektedir. Ürün seçimi yaşa, amaca göre olmalıdır. Ancak burada alınan UV ışınının hep aynı dozda olması koşuldur. Oysa günün her saatinde bu doz değişmektedir. Bunlara ek olarak, güneşten koruyucunun hem UVA hem UVB'ye karşı koruma sağlaması idealdir. Çünkü UVA ışınları ani zarar vermemekte ancak DNA hasarı yaratarak yıllar içinde deri kanseri oluşumuna yol açmaktadır. Gözlerin gözlükle, dudakların da yine güneşten koruyucu ile korunması unutulmamalıdır.

Açık tenli, çok sayıda beni, çilleri olan ya da ailesinde cilt kanseri öyküsü olan kişiler daha fazla risk altındadırlar.  Şüpheli lekeleri yani büyüklüğü 6 mm’yi aşan, rengi koyulaşan, içinde 3 ve fazla renk değişikliği olan, sınırları belirsiz, büyüyen, kaşınan/kanayan lekeleri olan kişilerin deri hastalıkları uzmanlarına danışması uygun bir yaklaşımdır.

Her kanserde olduğu gibi deri kanserlerinde de erken tanı ve tedavi büyük önem taşır. Daha kanserleşmenin başladığı aşamada tanı koyabilmek amacıyla dermoskop, bilgisayarlı dermoskopi gibi görüntüleme yöntemleri geliştirilmiştir. Yine kişilerin bu cihazlarla ben haritaları çıkarılmakta, kaydedilmekte, düzenli kontroller sırasında en ufak değişiklik fark edilerek tehdit ortadan kaldırılmaktadır.